Platyna jest rzadkim metalem szlachetnym o szerokim zastosowaniu, którego złoża są znacznie mniejsze niż srebra czy nawet złota, od których jest droższa. Odkryto ją w XVII wieku i nie została wówczas doceniona. Wyrabiano z niej jedynie miski dla laboratoriów czy aparaturę dla branży chemicznej. Punktem przełomowym było zauważenie przez badaczy jej unikalnych właściwości: dużej odporności na szkodliwe czynniki chemiczne oraz wysokiej temperatury topnienia. To srebrzystoszary metal o silnym połysku, kowalny i ciągliwy. Z uwagi na to jest często stosowana w przemyśle samochodowym, biżuteryjnym i elektronicznym. Najbardziej znaczące złoża zostały odkryte w 1819 roku w górach Ural. Rosja przez wiele lat posiadała monopol w wydobyciu platyny, jednak obecnie zajmują się tym głównie takie państwa jak RPA (80% światowej produkcji), Kanada czy USA.

Co ma wpływ na cenę platyny?

Głównym czynnikiem mającym wpływ na cenę platyny jest sytuacja polityczna i ekonomiczna państwa, które ma największe znaczenie dla jej produkcji – czyli RPA. Inne aspekty, które również należy wziąć pod uwagę, to m.in. sytuacja branży motoryzacyjnej, wahania giełdowe, trendy ekonomiczne czy popyt na metale szlachetne. Zainteresowanie platyną rośnie w ostatnim latach z każdym rokiem ze względu na rozwój nowoczesnych technologii. Cena platyny jest wyższa niż złota, co wynika z rzadkości jej występowania, szlachetności oraz wyższego ciężaru i twardości, a tym samym trwałości. Ponadto jej wydobycie nie jest tak duże jak innych kruszców – na 25 uncji wydobytego złota, przypada zaledwie niecała uncja platyny

Chcąc poznać najdokładniejsze i najbardziej aktualne informacje o kursie platyny, najlepiej szukać ich w raportach Londyńskiego Stowarzyszenia Rynku Kruszców (LBMA). Dwa razy dziennie podaje ono do wiadomości publicznej, jaka jest cena platyny za uncję próby 0,9995 w dolarach amerykańskich. Kwoty te są również administrowane przez Londyńską Giełdę Metali. Najczęściej spotykane formy platyny to sztabki i monety, przy czym te drugie są cenniejsze z uwagi na większe koszty wytwarzania i niższe nakłady. Sztabki natomiast mierzy się w formie wielokrotności uncji, gramów lub kilogramów, dlatego w ich wypadku najczęściej poszukuje się ceny platyny za gram. Kurs platyny wynosi średnio ponad tysiąc dolarów za uncję (czyli 31,103 grama), a jej notowania nie wykazują znaczących spadków

Zastosowania królowej metali szlachetnych

Motoryzacja

Głównym obszarem, w którym wykorzystuje się platynę, jest motoryzacja. Jest stosowana jako pierwiastek aktywny w katalizatorach, gdzie przekształca niespalone węglowodory w mniej szkodliwe substancje, czyli dwutlenek węgla i parę wodną. Z jej udziałem produkuje się również czujniki tlenu i ozonu do podsystemów przeciwdziałających zanieczyszczeniom, a także materiał elektrodowy w świecach zapłonowych. Przeprowadzane są również eksperymenty z wykorzystaniem platyny w ogniwach paliwowych do katalizowania reakcji z wodorem, jednak minie jeszcze wiele lat, zanim takie rozwiązania wejdą do użytku.

Przemysł chemiczny

Platyna używana jest również w przemyśle chemicznym jako katalizator do produkcji kwasu azotowego, silikonu i benzenu, nawozów, włókien syntetycznych i wielu innych materiałów. Materiał katalizatora nie jest zużywany i można go poddać recyklingowi do wykorzystania w przyszłości. Co więcej, platyna jest niezbędna w wielu z tych procesów i
nie posiada licznych odpowiednich substytutów.

Jubilerstwo

Platyna stanowi coraz popularniejszy materiał w nowoczesnej biżuterii, będąc istotną konkurencją dla złota. Duża twardość umożliwia stosowanie jej w czystszej formie do bezpiecznego osadzania kamienia. O przewadze nad srebrem świadczy odporność na utlenianie i przebarwienia. Cechuje ją również bogaty odcień i refleksyjność, które uwydatniają blask kamieni szlachetnych. Istotnym aspektem jest również hipoalergiczność platyny, co czyni ją najlepszym wyborem dla osób, które są uczulone na inne metale. Dodatkowo warto podkreślić, że czystość platyny w biżuterii dochodzi nawet do 95%.

Przemysł elektroniczny

W przemyśle elektronicznym platyna jest elementem termopar, które mierzą temperaturę z dużą dokładnością. Bierze również udział w produkcji światłowodów i wyświetlaczy LCD oraz jest składnikiem powłok magnetycznych do dysków twardych o dużej gęstości i niektórych nowszych optycznych systemów pamięci masowej.

Medycyna

Związki platyny są ważnymi lekami chemioterapeutycznymi stosowanymi w leczeniu nowotworów. Ten cenny kruszec służy także w produkcji rozruszników serca i wypełnień dentystycznych.